บิดาการแพทย์แผนไทย

นายพลเรื่อเอกพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์
ทรงเป็นพระเจ้าลูกยาเธอในพระบาบสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 นับลำดับราชสกุลวงศ์เป็นองค์ที่ 28 มีพระนามเดิมว่า "พระองค์เจ้าอาภากรเกียรติวงศ์" ประสูติในพระบรมมหาราชวัง เมื่อวันที่ 19 ธันวาคม 2423 และทรางเป็นพระเจ้าลูกยาเธอพระองค์ที่  1 ในเจ้าจอมมารดาโหมด ธิดาของเจ้าพระยาสุรวงศ์ ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) สมุหพระกลาโหมในรัชกาลที่ 5 มี พระกนิษฐาและพระอนุชาร่วมมารดา อีก 2 พระองค์ คือ พระองค์เจ้าหญิงอรองค์อรรคยุพา (สิ้นพระชนม์เสียตั้งแต่ยังพระเยาว์) และพระองค์เจ้าสุรยงประยุรพันธุ์ (ต่อมาดำรงพระอิสริยยศเป็น กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส)
    
  5 ตุลาคม 2439 เป็นนักเรียนนายเรือที่ประเทศอังกฤษ และ 11 พฤศจิกายน 2463 ได้รับพระบรมราชโองการฯ เลื่อนเป็นกรมหลวงมีพระนามตามพระสุพรรณบัฎว่า "กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์" (ตามราชกิจจานุเบกษา เล่ม 37 หน้า 292 วันที่ 11 พฤศจิกายน 2463) พระกรณียกิจของพระองค์เป็นคุณประโยชน์อย่างเอนกอนันต์นานับประการแก่กองทัพเรือ จนทหารเรือทุกหมู่เหล่า นับแต่อดีตจนถึงปัจจุบันต่างก็ซาบซึ้งในพระกรุณาธิคุณอย่างมิรู้ลืม จึงพร้อมใจกันถวายสมัญญานามพระองค์ท่านว่า "พระบิดาของกองทัพเรือไทย"
          พระองค์ทรงศึกษาวิชาแพทย์แผนโบราณจากตำราไทย ทรงเขียนตำรายาแผนโบราณลงในสมุดข่อยด้วยฝีพระหัตถ์ของพระองค์เอง โดยทรงค้นคว้าตรวจหาตามคัมภีร์เก่าที่เกือบจะสูญสิ้นอยู่แล้วเขียนเสร็จในปี พ.ศ. 2458 พระองค์ทรงตั้งชื่อตำราไทยสมุดข่อยเล่มนี้ว่า "พระคัมภีร์ อติสาระวรรคโบราณ์กรรมและปัจจุบันนะกรรม" มีเนื้อหาตำรายาโปราณกล่าวถึงการผสมยาแก้โรคต่าง ๆ เคยใช้ได้ผลมามากแล้ว
          ทรงเป็นหมอยาไทย รับรักษาประชาชนโดยทั่วไปด้วยน้ำพระทัยโอบอ้อมอารี ในขณะที่พระองค์ท่านเสด็จออกจากประจำการชั่วคราว ชั่วระยะเวลาหนึ่ง ระหว่างปี พ.ศ.2454-2466 จนได้รับสมัญญานามอีกพระนามหนึ่งว่า "หมอพร"
          ได้กราบถวายบังคมวาราชการออกไปตากอากาศที่ชายทะเล หาดทรายรีปากน้ำ เมืองชุมพร ประชาวรพระโรคหวัดใหญ่ สิ้นพระชนม์เมื่อ 19 พฤศจิกายน 2466
         "จึงนับได้ว่า พระองค์ท่านเป็นพระบิดาของแพทย์แผนโบราณของไทย" 

ที่มา : หนังสือ การแพทย์แผนไทย